Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Cyberprzemoc (ang. cyberbullying, cyberstalking) to przemocowe zachowania polegające na obrażaniu, zastraszaniu, szantażowaniu i zawstydzaniu ofiary za pomocą internetu lub telefonu. Najczęściej tego terminu używa się w kontekście przemocy rówieśniczej, czyli zadawanej dzieciom przez inne dzieci. Cyberprzemoc to nie tylko wulgarne i obraźliwe komentarze. Równie dobrze – a właściwie równie źle – może przybierać formy wizualne lub dźwiękowe: zdjęć, filmów memów czy nagrań.
Według badania Państwowego Instytutu Badawczego NASK, 23,4% nastolatków zadeklarowało, że doświadczyło cyberprzemocy. Jednocześnie tylko 56,2% stwierdziło, że nie padło jej ofiarą. Ponad 20% badanych dzieci nie potrafiło udzielić odpowiedzi – co może oznaczać, że nie znają dostatecznie dobrze tego zjawiska, wstydzą się do niego przyznać lub mają niską wrażliwość na przemocowe zachowania. Powyższe statystyki wskazują jasno – cyberprzemoc jest problemem powszechnym i dotyka młodzieży z każdej grupy społecznej.
Cyberprzemoc w liczbach
• Prawie jedna czwarta polskich nastolatków doświadczyła cyberprzemocy.
• Tylko 10,2% rodziców ma świadomość, że problem cyberprzemocy dotyczy ich dzieci.
• Prawie 65% dzieci nie mówi o cyberprzemocy dorosłym.
• Najczęstszymi formami wirtualnej przemocy, z którą spotykają się dzieci, są: wyzywanie (29,7%), ośmieszanie (22,8%) i poniżanie (22%).
• Ryzyko myśli samobójczych u młodzieży, która styka się z cyberprzemocą, jest o 50% większe, niż u pozostałych.
• Młodzi ludzie zapytani o to, na jakiej platformie społecznościowej doświadczyli cyberprzemocy, najczęściej wskazywali Instagram (42%), Facebook (37%) oraz Snapchat (31%).
Rodzaje cyberprzemocy
Cyberprzemoc może przybierać bardzo wiele form. Wraz z powstawaniem nowych platform społecznościowych i rozwojem technologii, wciąż ewoluuje i przybiera nowe postaci:
flaming, podszywanie się, flood, sextortion, szantaż, wykluczenie, molestowanie inne niebezpieczne zjawiska to również: Challenge, Patostreaming, Sharenting.
Według specjalistów skutki cyberprzemocy są tożsame z tymi, jakie występują u poszkodowanych, którzy doznali tradycyjnych form przemocy. Dziecko, które doświadcza cyberataków, może odczuwać: lęk i zagrożenie, rozpacz, bezradność i poczucie braku kontroli, gniew, frustrację, osamotnienie i wyizolowanie, wstyd, smutek, poczucie krzywdy. Dziecko długotrwale poddawane cyberprzemocy może doświadczyć zmian osobowościowych, a w skrajnych przypadkach depresji i skłonności samobójczych. W dniu 10.09.2024 , w Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom, chcemy zwrócić uwagę na to, jak ważne jest wsparcie i rozmowa o emocjach.

Co powinno zaniepokoić Rodzica w zachowaniu dziecka?
1. Spadek samooceny i samoakceptacji.
2. Wycofywanie się z życia towarzyskiego.
3. Utrata wiary we własne możliwości.
4. Kompulsywne sprawdzanie telefonu i niechęć do opowiadania o swojej aktywności w sieci.
5. Trudności ze skupieniem się, częste zamyślanie się.
6. Napady złości.
7. Ataki paniki.
Do wymienionych wyżej symptomów można dodać też unikanie szkoły, zwłaszcza gdy wcześniej nie było takich problemów. Ponadto pogorszenie w nauce, trudności w koncentracji i rozdrażnienie (bo dziecko jest cały czas zestresowane), problemy psychiczne oraz myśli samobójcze. Niepokojące jest również unikanie rozmów na tematy związane z internetem.

Najważniejsze do zapamiętania:
• Cyberprzemoc to nękanie, obrażanie, szkalowanie, podszywanie się i znęcanie nad ofiarą za pomocą internetu lub telefonu komórkowego. Najczęściej mówimy o niej w kontekście przemocy rówieśniczej.
• Cyberprzemoc zazwyczaj łączy się z przemocą w realnym świecie. Jest kontynuacją prześladowań, z którymi dziecko spotyka się w grupie rówieśniczej.
• Istnieje wiele rodzajów cyberprzemocy, a ich liczba może zwiększać się wraz z rozwojem technologii.
• Doświadczenie cyberprzemocy jest często traumą, z którą dziecko nie potrafi poradzić sobie samodzielnie. Każdy taki incydent wymaga reakcji osoby dorosłej i często wsparcia profesjonalisty.
• W skrajnych przypadkach cyberprzemoc może doprowadzić do samobójstwa.
• Najlepszą formą zapobiegania cyberprzemocy jest edukacja w tym zakresie oraz kształtowanie w dziecku empatii i wrażliwości na drugiego człowieka. Naucz dziecko odpowiednio reagować na hejt i także reaguj na jego przejawy.
• Jeżeli Twoje dziecko stanie się ofiarą cyberprzemocy, udziel mu wsparcia i nie bagatelizuj problemu. Zainterweniuj, rozmawiając ze sprawcą lub jego rodzicami i pedagogami w szkole.
• Zbierz dowody i zgłoś problem do administratora strony internetowej, na której doszło do naruszeń. Możesz też powiadomić policję i prokuraturę.
• Sprawcy cyberprzemocy nie są bezkarni. Mogą ponieść odpowiedzialność na podstawie przepisów Kodeksu karnego, Kodeksu cywilnego i Kodeksu wykroczeń.

Jeśli znajdziesz się w trudnej sytuacji, pomocy i porady, możesz także szukać pod następującymi numerami bezpłatnych telefonów:
• Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” 801-120-002;
• Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12;
• Kryzysowy Telefon Zaufania - wsparcie i porady psychologiczne 116-123;
• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116-111;
• Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci 800-100-100 Linia czynna od poniedziałku do piątku, w godzinach 12.00-15.00;
• Policyjny Telefon Zaufania ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie - ogólnopolski 800-120-226;